اثر كانون هاي توجه دروني و بيروني در قالب تمرين ثابت، مسدود و تصادفي بر وضعيت تنه و
اندام تحتاني در اجراي مهارت اوي زوكي در بين دختران نوجوان مبتدي

مقدمه: طراحي شيوه هاي آموزشي مهارت هاي حركتي پيچيده از جمله تكنيك هاي كاراته، يكي از دغدغه هاي اصلي متخصصين
علوم ورزشي است. هر چند نتيجه نهايي يك اجراي ورزشي در قالب متغير هاي كينماتيكي و كينتيكي (دامنه حركتي، سرعت
ضربه، گشتاور و ... ) سنجيده م يشود، اما اين متغير ها به شدت با عوامل مهم و موثر يادگيري و پردازش ذهن در تعامل هستند.
دانشمندان زيادي تأثير كانون هاي توجه فراگيران را بر نتيجه عملكرد در رشته هاي ورزشي و وظايف حركتي مختلف مانند تعادل
مورد بررسي قرار داده اند. زچري و همكاران در سال 2005 در مطالعه خود دريافتند كه توجه بيروني اثر بيشتري بر اجراي صحيح
شوت بسكتبال داشته است ( 1). ولف و همكاران ( 2010 ) نيز نشان داده اند كه توجه بيروني باعث افزايش ميزان پرش عمودي و
مي شود ( 2). در مطالعات انجام شده بر روي گلف بازها و پرتاب كنندگان دارت، توجه بيروني اثر EMG كاهش فعاليت
معني داري در بهبود عملكرد بازيكنان داشته است ( 4،3 ). اما در مطالعه ديگر بر روي گلف بازهاي مبتدي، اثر توجه دروني بيشتر
بوده است ( 5). بيلاك وهمكارانش ( 2002 ) نيز بروي مهارت شوت فوتبال همراه با يك وظيفه ثانويه در افراد مبتدي، اثر توجه
دروني را موثرتر دانسته اند ( 6). آرايش تمرين نيز از متغير هاي ديگري است كه در يادگيري مهارت هاي ورزشي نقش مهمي
دارد. تمرين تصادفي در مقابل تمرين مسدود و نيز تمرين ثابت، مدت ها است كه بخشي از فعاليت هاي تحقيقاتي متخصصين
يادگيري مهارت هاي حركتي را به خود اختصاص داده است( 7). اما اثر كانون هاي توجه و آرايش تمرين بر يادگيري و عملكرد
ورزشكاران رشته كاراته مورد بررسي قرار نگرفته است. از اين رو، اين مطالعه با هدف مقايسه اثر روش هاي مختلف آموزشي
(تمرين هاي ثابت، مسدود و تصادفي) با استفاده از كانون هاي توجه دروني و بيروني در يادگيري مهارت زوكي در كاراته انجام
شد.
روش تحقيق: تعداد 52 دختر نوجوان 13 تا 17 ساله دانش آموز مدارس ناحيه 2 همدان كه هيچ تجربه اي در ورزش كاراته
50 كيلوگرم) به طور /01±1/ 159 سانتي متر) و ( 17 /33±1/ 15 سال) و ( 16 /58±0/ نداشتند، با ميانگين سن، قد و وزن ( 170
داوطلبانه در اين تحقيق شركت كردند. جهت مشاركت اين افراد در مطالعه حاضر، از والدين آن ها رضايت نامه اخذ شد. آموزش
اجراي تكنيك زوكي در اولين جلسه انجام شد و نكات اساسي آن بيان گرديد. سپس اين افراد به طور تصادفي به چهار گروه
تقسيم شده و تمرينات ويژه خود را بصورت زير انجام دادند: گروه اول، تمرين ثابت با كانون توجه دروني، گروه دوم تمرين
مجموعه مقالات اولين همايش ملي علم و كاراته ، اول تا سوم آبان 1390 دانشگاه تبريز
ثابت با كانون توجه بيروني، گروه سوم تمرين مسدود كانون توجه و گروه چهارم تمرين تصادفي كانون توجه. مدت تمرين دو
هفته و مجموعاً شش جلسه 80 دقيقه اي بود. آزمودني ها از نحوه تمرين ساير گروه ها اطلاعي نداشتند. دو روز بعد از پايان دوره
Falcon با دو دوربين 240 Motion Analysis 3D H‐Rez تمريني، آزمون اكتساب بعمل آمد. سپس با استفاده از دستگاه
سرعت بالا ( 240 هرتز) متغيرهاي كنيماتيكي اجراي تكنيك شامل تغيير ارتفاع تنه و اختلاف طول دوداچي متوالي محاسبه Hz
شدند. هر آزمودني تكنيك را پنج بار اجرا و ميانگين نمره پنج تكرار بعنوان نمره آن متغير در نظر گرفته شد. براي تحليل اطلاعات
استفاده شد. SPSS به كمك نرم افزار 16 Multivariate Analysis of Variance از روش آماري
يافته هاي تحقيق: نتايج نشان دادند كه در آزمون اكتساب، در هنگام اجراي تكنيك اوي زوكي اختلاف طول دو داچي متوالي گروه
بين گروه هاي ديگر نيز نتايج مشابهي ديده شد، .(P=0/ 5% بيشتر از گروه يك بوده است ( 004 / دو به طور معني داري در حدود 18
%24/ گروه دو نسبت به گروه سه درحدود 22 ،(P=0/004) %16/ به طوري كه گروه چهار نسبت به گروه يك در حدود 37
اختلاف طول دو داچي بيشتري داشته اند. ميانگين (P=0/002) %21/ و گروه چهار نسبت به گروه سه درحدود 43 ( P=0/004)
نمرات متغير هاي تغيير ارتفاع تنه در مرحله آزمون اكتساب هنگام اجراي تكنيك اوي زوكي، در گروه تمرين ثابت با كانون توجه
.(P≥ دروني، بيشتر از سه گروه ديگر بود اما اختلافات موجود از نظر آماري معني دار نبود ( 0.05
بحث و نتيجه گيري: تحقيق اخير نشان داد كه در گروه كانون توجه دروني با تمرينات ثابت اختلاف طول دو داچي متوالي بطور
معني داري كمتر از ساير گروه ها بوده است. اين يافته با نتايج آقاي پركينز و همكاران بر روي گلف بازهاي مبتدي و آقاي بيلاك و
همكاران بر روي فوتباليست هاي مبتدي هم خواني دارد ( 5و 6) ولي با يافته هاي ساير محققين مغايرت دارد ( 1،2،3،4 ). به نظر
مي رسد براي آموزش تكني كهاي كاراته در افراد مبتدي، به علت پيچيدگي تكنيك و عدم تبحر آن ها نسبت به اجراي تكنيك،
استفاده از كانون توجه دروني با تمرينات ثابت نسبت به سه گروه ديگر اثرات بيشتر و مطلوبتري را در اجرا و يادگيري ايجاد
مي كند. بنابراين توصيه مي شود مربيان اين رشته براي آموزش مهارت هاي كاراته بهتر است براي كسب نتايج مطلوب از تمرينات
ثابت با كانون توجه دروني استفاده نمايند.
منابع
1. Zachry, T., Wulf, G., Mercer, J., & Bezodis, N. (2005). Increased movement accuracy and reduced EMG activity
as the result of adopting an external focus of attention. Brain Research Bulletin, 67, 304–309.
2. Wulf, G. et al. 2010. Increased jump height and reduced EMG activity with an external focus. Human Movement
Science 29, 440–448
3. Wulf, G., & Su, J. (2007). An external focus of attention enhances golf shot accuracy in beginners and experts.
Research Quarterly for Exercise and Sport, 78, 384–389.
مجموعه مقالات اولين همايش ملي علم و كاراته ، اول تا سوم آبان 1390 دانشگاه تبريز
4. Marchant, D., Clough, P., & Crawshaw, M. (2007). The effects of attentional focusing strategies on novice dart
throwing performance and their task experiences. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 5, 291–
303.
5. Perkins-Ceccato, N., Passmore, S. R., & Lee, T. D. (2003). Effects of focus of attention depend of golfers’ skill.
journal of sport sciences, 21, 593-600.
6. Beilock, S. L., Carr, T. H., MacMahon, C., & Starkes, J. L. (2002). When paying attention becomes
counterproductive:Impact of divided versus skill-focused attention on novice and experienced performance of
sensorimotor skills. Journal of Experimental Psychology:Applied, 8, 6-16.
7. Magil ,M.A.,(1995). The role of task experience and prior knowledge for detecting invalid augmented feedback
while learning a motor skill:The quarterly journal of experimental psychology .A.Human experimental
psychology.(pp.84-97)
مجموعه مقالات اولين همايش ملي علم و كاراته ، اول تا سوم آبان 1390 دانشگاه تبريزرضوان سلماسي 1، دكتر نادر فرهپور 2، دكتر معصومه شجاعي 3، شيرين يزداني 4
1.كارشناس ارشد تربيت بدني، 2. دانشيار دانشگاه بوعلي سينا، 3. استاديار دانشگاه الزهرا، 4. مربي دانشگاه تبريز و دانشجوي
دكتري بيومكانيك دانشگاه بوعلي سينا